आघाडा झुडुप

 आघाडा.

आघाडा ही वनस्पती सर्वाच्या परिचयाचीआणि रानावनात रस्त्या कडेला दिसून येणारी वनस्पती आहे. यास काटेरी बीयाच्या मंजिरी येतात. आणि जर कपड्यांचा स्पर्श झाल्यास लगेच अंगाला चिकटतात. यास कुत्र्याचे दात पण म्हणतात.ही फक्त आयुर्वेदिक चवनस्पती नसून यात दैवीक व तांत्रिक गुण पण आहेत. संमोहन शक्ती असते

याची ओळख नाव

हिंदी –  लटजीरा ,अपामार्ग

मराठी – आघाडा|

इंग्लिश – Prickly chaff Flower.

लैटिन – Achyranthes aspera Linn.

आघाडा चे गुणधर्म

रस – कटु,  

गुण – लघु, रुक्ष वं तीक्षण |

वीर्य – उष्ण |

विपाक – कटु |

हे सर्वोत्तम औषध  मानले जाते.  हे एक , फायदेशीर, अँटीपायरेटिक, वात आणि हृदय रोग नाशक म्हणून मानले जाते.  त्याच्या बीयाच्या पावडरचे चूर्ण सूघल्यास डोक्यातील  किडे नष्ट होतात.  आयुर्वेद औषधात, ती पीनस, , दाद, खाज सुटणे यावर  रक्त शोधक मानली जाते.

 रासायनिक संगठन

 हिच्या राखेत विशेषत: पोटॅश असते.  याशिवाय चुना, लोह, क्षार इत्यादी काही प्रमाणात उपलब्ध असतात.  हे सर्व घटक त्याच्या मुळाच्या राखेत सर्वाधिक आढळतात.  ते वनस्पतीच्या पानात मध्ये देखील आढळतात परंतु त्यांचे प्रमाण मुळापेक्षा कमी असते.  बाजारात, विविध कंपन्या तिचा वापर करुन आयुर्वेदिक औषधे तयार करतात. 

तांत्रिक कामात  हिचा वशीकरण कामात वापर केला जातो. तसे हीच्यात तांत्रिक गुण पण आहेतच.

हे  वमन क्रिये साठी सर्वोत्तम औषध  मानले जाते.  हे दीपन, रुचिकारक, कफनाशक, वात आणि हृदय रोग नाशक म्हणून मानले जाते.  त्याच्या बियांची पावडर करून हुँगल्यास सायनस व पीनस रोगात डोक्यातील  किडे नष्ट होतात.  आयुर्वेद औषधात, ती नस्य, वमन, दाद, खाज सुटणे आणि रक्त शोधक मानली जाते.

औषधात उपयुक्त भाग  

  

मुळ-आणि पंचांग औषधामध्ये वापरले जाते.  हिच्या  मूळ पासून क्षार तयार केले जातात.   पंचांगातून  स्वरस तयार केले जातात.  आयुर्वेदात, हा कफवातशमक, कफपित्त शोधक,  आणि पाचक गुणधर्मांनी म्हणून उपयोग केला जातो.

आघाड्या चे फायदे 

 याच्या मुळी पासूनकेलेल्या क्षाराचे मध सह  सेवन केल्यास श्वास,  आणि हिरड्या यासारख्या आजारांमध्ये सर्वात जलद फायदा होतो.

 असे म्हणतातकी  मूळ जाळून त्याची राख  पाण्याने सेवन केल्याने अपत्य प्राप्ती होते.

 

कफ विकारांमधे श्वासोच्छ्वास, खोकला आणि सर्दी, त्यामध्ये पंचांग उकळवून घेणे फायदेशीर ठरते.

 पित्त विकारा मध्येही हे एक अतिशय फायदेशीर औषध आहे.   पचन यासाठी त्याच्या मुळाचा काढा  जेवणापूर्वी सेवन केले पाहिजे.  हे शरीरातील वाढलेल्या पित्त समतोल राखण्यासाठी कार्य करते.

 

भोजना पूर्वी याच्या मुळीचा काढा घेतल्यास अन्न पचन होऊन पीत्ताचा नाश होतो.  गोठलेल्या श्लेष्मल म्हणजे सुकलेला कफ देखील बाहेर घालवते.

 विषारी कीटक दंश मध्ये हिच्या पंचागाचा लेप लावला जातो.

सांधेदुखीवर तसेच सूज आलेल्या भागावर पंचागाचा लेप लावल्यास काही दिवसातच गुण येतो.

  दातदुखीचा त्रास होत असेल तर मुळीची दातुनी करून दात घासावे

हिच्या मुळी ने दररोज दात घासल्यास वाचाशक्ती मिळते.

 

 , पीनस रोग आणि रक्तस्त्राव (अर्ध् डोकेदुखी) इत्यादीमुळे जेव्हा कफ डोक्यात एकत्र होतो आणि इतर कोणतेही औषध कार्य करत नसते अश्या वेळी,  निरोगी  बियाणाची भुकटी करून, सूघल्याने कफ नाकातून बाहेर येऊ लागतो.  जर कफ दीर्घकाळापर्यंत डोक्यात जमून राहिल्यास तेथे किडे पडतात.  अश्या वेळी ही  पावडरसूघल्यास  , किडे मरून बाहेर पडतात.

ज्या स्त्रियांना प्रसूतीसाठी उशीर होत असतो म्हणजे सुटका होण्यास विलंब लागतो या साठी  त्यांच्यासाठी उपाय :, पुष्प नक्षत्रात लाकडाच्या टोकाने (  लोखंड हत्यार नव्हे,लोखंडाच्या साधनाचा विपरीत परिणाम होतो) खोदून त्या महिलेच्या कंबरेवर धाग्याच्या मदतीने बांधले तर.  याचा परिणाम लवकर वितरण होतो. आणि स्त्रीची सुटका लवकर होते. पण हे तज्ञ वैद्य यांनी केले पाहिजे.  कारण प्रसूती झाल्याबरोबर ती ती मुळी त्याच क्षणी सोडून मोकळी करावी. बराच काळठेवल्यास बाळाची पिशवी सकट अगं पण बाहेर  पडण्याची किंवा कोणत्याही प्रतिकूल परिणामामुळे बाहेर येण्याची भीती असते.  म्हणून, हे औषध केवळ डॉक्टरच्या देखरेखीत वापरावे.

 आपमर्गच्या मुळामध्ये कफ, खोकला आणि दमा नष्ट करण्याची चमत्कारी शक्ती आहे.  कोरड्या पानाची बिडी करून धूर ओढ्ल्यास  दम्यात फायदा होतो.

   आपमर्गचे मूळ पीसून त्याचे रस पाण्यात मिसळून रुग्णाला द्या, लवकरच विंचूचे विष खाली उतरू लागते

  

कमी ऐकु येत असेल किंवा कानाचा आजार असेल तर त्याच्या मुळाचा रस काढल्यानंतर तीळ तेल समान प्रमाणात टाकून उकळून.   आगीवर तापवा .   जेव्हा सर्व पाणी उडते तेव्हा उरलेल्या तेलाचे 2 - 2 थेंब कानात टाकल्यानंतर काही दिवसाने कानाच्या समस्या ठीक होतील.

सेवन करण्याची पद्धत

 औषध वापरल्यास त्याच्या स्वरसाचे 10 ते 20 मिली.   अल्कली 1/2 ते 2 ग्रॅम पर्यंत क्षार . 1/2ते 2gr. रोगानुसार सेवन करण्यासाठी वैद्य यांचा सल्ला घ्यावा.

थोडक्यात

याच्या बियांची पेज करून पिण्याने भूक लागत नाही योगी किव्हा साधू क्रीतेक दिवस अन्ना शिवाय उपाशी राहू शकतो.

सडपातळ होण्यास बीयाच्या पेजेचे सेवन करावे.

दरदीवशी याच्या मुळींने दात घासल्यास वाक्चा शक्ती प्राप्त होते.

याच्या मुळी चा टिळा लावल्यास समोरचा माणूस वशीभुत होतो. कोर्ट कचेरीच्या कामात निकाल आपल्या बाजूने होतो.

पर्स मध्ये मुळी ठेवल्यास पैसे कमी पडत नाहीत .

घरात तिजोरीत ठेवल्यास सुख सम्रूदि येते.

पण प्रथम यास सिद्ध करावी लागते. प्रथम नमस्कार करावा लागतो. त्याच नंतर चमत्कार बघण्यास मिळतात.